Drewno kominkowe - gatunki iglaste czy liściaste?

Kominek to taki element domu, który nie tylko ogrzewa jego przestrzeń, ale także nadaje wnętrzu świetny, romantyczny, przytulny klimat, zwłaszcza zimą, gdy na dworze panuje mróz, a my możemy przy jego cieple delektować się gorącą herbatą. Oprócz samej konstrukcji kominka bardzo ważną rzeczą jest jego eksploatacja, czyli to, jakiego drewna kominkowego użyjemy do palenia w nim. Zastanówmy się zatem, na co zwrócić uwagę, kupując drewno kominkowe.

Do palenia w kominkach nie poleca się drewna drzew iglastych. Ma dużo żywicy, która w trakcie spalania strzela, zanieczyszczając otoczenie trudnymi do usunięcia plamami. Poza tym tworzy się dużo dymu i sadzy osiadającej na ściankach kominka oraz w przewodzie kominowym.

Tych wad nie ma drewno drzew liściastych, które polecane jest jako drewno na opał. Zawiera ono mało żywicy, pali się równo i z reguły nie tworzy dużej ilości dymu, więc kominek długo pozostaje czysty. Szczególnie wartościowe jest drewno twarde (grab, dąb, buk), ponieważ w trakcie spalania daje najwięcej ciepła. Gorsze jest drewno miękkie (lipa, topola). Jest ono lżejsze, a przez to mniej kaloryczne; na przykład 1 m³ suchego drewna topolowego waży tyle, co 0,54 m³ grabiny, potrzeba go więc blisko dwa razy więcej, by uzyskać tyle samo ciepła. Jeśli kupimy twarde, wysokokaloryczne drewno, rzadziej będziemy musieli dokładać do ognia. A to oznacza mniej opału do ogrzania domu i oszczędność miejsca niezbędnego do jego składowania.

WAŻNE! Do palenia w kominkach nie nadają się elementy drewniane, które były impregnowane, lakierowane lub pomalowane jakimkolwiek innym chemicznym preparatem.

Aby uzyskać jak największą wartość opałową drewna, należy je sezonować od roku do dwóch lat. Zaraz po ścięciu drewno ma w sobie od 50 do 70% wody, po sezonowaniu jego wilgotność spada do 15-20%. Drewno z dużą zawartością wody daje mało ciepła, źle się pali i dymi.

Sprawdź, jakie drewno kominkowe ma dużą wartość opałową i ładnie pachnie podczas spalania. Na opał do kominka, zużywa się w sezonie grzewczym od 5 do 15 m³ drewna, w zależności od wielkości ogrzewanych pomieszczeń, częstotliwości palenia i pogody. To dużo, dlatego kupując drewno do kominka, zastanów się nad wyborem gatunku, miejsca zakupu i składowania.

W zależności od gatunków drzew, drewno posiada różną wartość opałową. Pomijając jednak mogące wystąpić różnice, zakłada się, że sucha masa drewna (atro) posiada wartość opałową na poziomie aż 5,2 kWh/kg, co jest równe 19 MJ/kg. Dane przedstawione w tabeli 1 prezentują zależność pomiędzy wartością opałową drewna a jego stanem. Wynika z tego, iż wystarczy składowanie drewna przez jedno lato, aby jego wartość opalowa, w stosunku do wartości opalowej świeżo ściętego drewna, zwiększyła się o około 58%. Średnio przyjmuje się, że powietrznosuche drewno, po kilku latach składowania, zawiera około 20 % wody i ma wartość opałową około 4,0 kWh/kg.

Gęstość drewna jest cechą indywidualną dla danego gatunku drewna. W tabeli 2 przedstawione są dane dotyczące gęstości drewna niektórych gatunków drzew. Z przedstawionego zestawienia wynika powszechnie przyjęta zależność. Bardziej gęste jest drewno liściaste, natomiast mniejszą gęstość, a ty samym mniejszą wartość opałową, ma drewno iglaste. Optymalnym drewnem opałowym byłby więc, np. buk o wilgotności ok. 20%. Skąd wziąć jednak tak idealny opał?

Przygotowanie drewna.

Wycinka w lesie rozpoczyna się w grudniu i trwa około miesięcy. W tym czasie drwale przygotowują ścięte drewno do dalszej sprzedaży. Drewno opałowe cięte jest zazwyczaj w 1 – m bal (nadleśnictwa nie mają w swojej ofercie drewna łupanego). Drewno takie jest jednak mało atrakcyjnym materiałem opałowym (wilgotność 100 %). Aby w maksymalny sposób wykorzystać możliwości grzewcze kotła na drewno, aby załadować go paliwem jak najbardziej suchym. Drewno ścięte na początku roku kalendarzowego, pozostawione na balu i połupane dopiero tuż przed załadunkiem do kotła, nigdy nie będzie spełniać maksymalnych wymogów określonych dla drewna opałowego. Jego wilgotność, choć już nie 100 %, nadal będzie na wysokim poziomie.

W celu przyspieszenia procesu suszenia się drewna (odparowywania wody) powinno się świeżo ścięty materiał połupać (1 bal na minimum 4 szczapy). Łupanie drewna, dzięki nowoczesnym łuparkom, staje się zajęciem przyjemnym, niewymagającym ogromnej tężyzny fizycznej, a co najważniejsze umożliwia połupanie w ciągu 1 godziny ok. 4 – 5 mp drewna (wydajność łuparek, tak jak i tradycyjne łupanie za pomocą siekiery i klina, uzależniona jest od wydajności osoby łupiącej). Łuparki oraz piło-łuparki stają się coraz częściej integralnym i niezastąpionym wyposażeniem w kotłowniach opalanych drewnem kawałkowym. Rozdrobnione w trakcie łupania drewno zwiększa swą powierzchnię, przez którą następuje proces odparowywania wody. Aby wykorzystać w sposób maksymalny możliwości, jakie daje połupane drewno, otrzymane w procesie łupania szczapy należy poukładać w uporządkowany stos (ok. 1,5 m wysokości), a następnie przykryć go z góry (np. Folią) pozostawiając, pomiędzy ostatnimi szczapami na stosie, a „dachem” ok. 5 cm wolnej przestrzeni. Zadaszenie powinno być na tyle szerokie, aby nie tylko przykrywało stos, ale aby też wystawało po około 5 – 10 cm z każdej strony stosu. Ta przygotowane na początku roku kalendarzowego drewno, już jesienią tego samego roku może być traktowane jako prawie idealny materiał opałowy. Najlepszym rozwiązaniem byłoby jednak połupane drewna i sezonowanie go nie na bieżący okres grzewczy, lecz na rok następny. Drewno miałoby wówczas szansę osiągnąć około 20 % wilgotności.

Oszczędności!

Drewno o wilgotności ok. 20 % pozwala również na duże oszczędności finansowe. Związane jest to z faktem, iż wraz z redukcją wilgotności drewna, zwiększa się jego wartość opałowa. Przy zakupie pozwala to osiągnąć oszczędności sięgające około 30 – 40 % ogólnej masy drewna niezbędnej na jeden sezon.

Jeżeli więc nie jest możliwy zakup sezonowego drewna na bieżący okres grzewczy, opłacalne będzie zainwestowanie w kupno drewna, połupanie go i zmagazynowanie w odpowiedni sposób, tak aby za rok wykorzystywać już sezonowy opał o wysokiej wartości energetycznej. Leśnicy, instalatorzy, producenci kotłów, architekci, stowarzyszenia, instytucje i fundusze pro – ekologiczne – wszyscy twierdzą, że drewno jest paliwem z przyszłością. Drewno bowiem, wśród wielu zalet, jakie można by mu przypisać jako jedna z form biomasy, w przeciwieństwie do innych paliw, jest paliwem odnawialnym. Wykorzystanie drewna dla celów energetycznych poprawia u użytkowników zrozumienie i poszanowanie zasad ochrony środowiska. Przygotowanie i energetyczne wykorzystanie drewna oznaczać będzie coraz więcej nowych miejsc pracy w poszczególnych regionach Polski. Nowoczesne rozwiązania energetyczne wymuszają bowiem prawidłowe przygotowanie drewna w celu uzyskania efektywnego paliwa energetycznego. Tylko takie paliwo będzie mogło być paliwem przyszłości.